Semco stijl (2): de drie principes
Medezeggenschap
Medezeggenschap is vaak een holle frase. De bedrijven zijn doorgaans te groot en te bureaucratisch om daar iets van te kunnen maken. Semler schrijft, zeer terecht, dat de mens al honderdduizenden jaren overleeft door slechts met enkele anderen samen te werken. Hij haakt daarop in door fabrieken op te delen in kleinere eenheden. Het resultaat is een grote inzet van het personeel en dus ook een forse stijging van de productiviteit.
Medezeggenschap is vaak een holle frase. De bedrijven zijn doorgaans te groot en te bureaucratisch om daar iets van te kunnen maken. Semler schrijft, zeer terecht, dat de mens al honderdduizenden jaren overleeft door slechts met enkele anderen samen te werken. Hij haakt daarop in door fabrieken op te delen in kleinere eenheden. Het resultaat is een grote inzet van het personeel en dus ook een forse stijging van de productiviteit.
Platte structuur
Bovendien veranderde Semler de structuur van de bedrijven aanzienlijk. De organisatie is zo plat als een dubbeltje, ofwel zij kent heel weinig hiërarchie. Mensen worden pas bevorderd als hun ondergeschikten dat goed vinden, en twee keer per jaar vult iedereen een anonieme vragenlijst in over de kwaliteiten van het (top)management. Toen een fabriek verhuisd moest worden, ging het personeel de bus in en koos de op te kopen locatie. Waarom? De werknemers moeten het in de eerste plaats naar hun zin hebben. Het gevoel dat men een belangrijke beslissing had genomen, ging samen met een verdrievoudiging van de productiviteit in vier jaar. Semler deed nog meer.
Bovendien veranderde Semler de structuur van de bedrijven aanzienlijk. De organisatie is zo plat als een dubbeltje, ofwel zij kent heel weinig hiërarchie. Mensen worden pas bevorderd als hun ondergeschikten dat goed vinden, en twee keer per jaar vult iedereen een anonieme vragenlijst in over de kwaliteiten van het (top)management. Toen een fabriek verhuisd moest worden, ging het personeel de bus in en koos de op te kopen locatie. Waarom? De werknemers moeten het in de eerste plaats naar hun zin hebben. Het gevoel dat men een belangrijke beslissing had genomen, ging samen met een verdrievoudiging van de productiviteit in vier jaar. Semler deed nog meer.
Verantwoordelijkheid
Bij dienstreizen mag men op eigen gevoel en verantwoordelijkheid afgaan en 100 dollar per etmaal declareren of 200. De kleine kas wordt niet op fraude gecontroleerd omdat het onredelijk is 99 procent van de mensen te vernederen terwille van een sporadisch geval van diefstal. De prikklok is afgeschaft. Dat kan, want wie laat komt, krijgt van zijn collega’s op zijn bliksem. Na enkele jaren moet het personeel van functie wisselen, en nieuwkomers krijgen zelfs geen taak. Zij moeten een dozijn werkterreinen beproeven en dan pas een keus maken.
Bij dienstreizen mag men op eigen gevoel en verantwoordelijkheid afgaan en 100 dollar per etmaal declareren of 200. De kleine kas wordt niet op fraude gecontroleerd omdat het onredelijk is 99 procent van de mensen te vernederen terwille van een sporadisch geval van diefstal. De prikklok is afgeschaft. Dat kan, want wie laat komt, krijgt van zijn collega’s op zijn bliksem. Na enkele jaren moet het personeel van functie wisselen, en nieuwkomers krijgen zelfs geen taak. Zij moeten een dozijn werkterreinen beproeven en dan pas een keus maken.
Evolutie
Semlers ideeën over bedrijfsvoering zijn, zoals opgemerkt, geïnspireerd vanuit de evolutietheorie. Wij dragen een heel lange geschiedenis met ons mee, 99,9 percent van de tijd dat de mens bestond, waren wij jagers in kleine groepen. Als je een mammoet zag, had je geen tijd om een leider te benoemen, een organisatieschema op te stellen laat staan een praatgroep te beginnen. De mammoetjagers hadden er bovendien geen zin in om te bekvechten over de vraag wie het dier zou doden; iedereen at immers mee. Analoog bestaan Semlers bedrijven uit kleine groepjes mensen zonder hiërarchie van betekenis. Na een dag of wat meldt zich vanzelf een leider, en de winst komt iedereen toe. Dat laatste werkt zo: een afdeling krijgt een bedrag uit de winst en het personeel zoekt het maar uit. Gelijk delen, is steeds het besluit. De manager krijgt geen cent meer, net zo min als hij indertijd meer van de mammoet had kunnen eten. Op de behoefte van mensen om snel resultaat van hun gedrag te zien, wordt ingespeeld door de winstdeling vele malen per jaar uit te keren. Bovendien krijgen alle medewerkers elke maand de hele boekhouding te zien, met inbegrip van salarissen. Begrijpt u niet wat er allemaal staat? Geen probleem, daar is een cursusje voor. Als hoge functionarissen zich voor hun openbaar gemaakte salaris generen, vinden zij waarschijnlijk dat zij overbetaald worden, aldus Semler, en zoeken zij vanzelf een andere functie in het bedrijf. De administratie is in zoverre overzichtelijk, dat de kostenplaatsen van 400 zijn verminderd tot 50. Een afdeling marketing bestaat niet. Marketing is ieders probleem. Iedereen ken de kosten, iedereen krijgt de maandelijkse balans en iedereen weet dat een kwart van de winst voor hem is. Klaar. Dit fantastische verhaal verbaast me niets. Het is als gezegd: wij zijn oeroude wezens van wie in de twintigste eeuw veelal wordt verwacht dat zij niet gehoorzamen aan oude wetten. Om die reden gaat er van alles en nog wat mis.” Aldus Piet Vroon in oktober 1990.
Semlers ideeën over bedrijfsvoering zijn, zoals opgemerkt, geïnspireerd vanuit de evolutietheorie. Wij dragen een heel lange geschiedenis met ons mee, 99,9 percent van de tijd dat de mens bestond, waren wij jagers in kleine groepen. Als je een mammoet zag, had je geen tijd om een leider te benoemen, een organisatieschema op te stellen laat staan een praatgroep te beginnen. De mammoetjagers hadden er bovendien geen zin in om te bekvechten over de vraag wie het dier zou doden; iedereen at immers mee. Analoog bestaan Semlers bedrijven uit kleine groepjes mensen zonder hiërarchie van betekenis. Na een dag of wat meldt zich vanzelf een leider, en de winst komt iedereen toe. Dat laatste werkt zo: een afdeling krijgt een bedrag uit de winst en het personeel zoekt het maar uit. Gelijk delen, is steeds het besluit. De manager krijgt geen cent meer, net zo min als hij indertijd meer van de mammoet had kunnen eten. Op de behoefte van mensen om snel resultaat van hun gedrag te zien, wordt ingespeeld door de winstdeling vele malen per jaar uit te keren. Bovendien krijgen alle medewerkers elke maand de hele boekhouding te zien, met inbegrip van salarissen. Begrijpt u niet wat er allemaal staat? Geen probleem, daar is een cursusje voor. Als hoge functionarissen zich voor hun openbaar gemaakte salaris generen, vinden zij waarschijnlijk dat zij overbetaald worden, aldus Semler, en zoeken zij vanzelf een andere functie in het bedrijf. De administratie is in zoverre overzichtelijk, dat de kostenplaatsen van 400 zijn verminderd tot 50. Een afdeling marketing bestaat niet. Marketing is ieders probleem. Iedereen ken de kosten, iedereen krijgt de maandelijkse balans en iedereen weet dat een kwart van de winst voor hem is. Klaar. Dit fantastische verhaal verbaast me niets. Het is als gezegd: wij zijn oeroude wezens van wie in de twintigste eeuw veelal wordt verwacht dat zij niet gehoorzamen aan oude wetten. Om die reden gaat er van alles en nog wat mis.” Aldus Piet Vroon in oktober 1990.
Voor meer informatie over Semco, zie:
http://www.semco.com.br/pt/ en http://www.youtube.com/watch?v=gG3HPX0D2mU
Zie ook interviews met Ricardo Semler op Tegenlicht:
- http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2012-2013/Semler.html
- http://tegenlicht.vpro.nl/nieuws/2013/januari/Ricardo-Semler.html
- http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2011-2012/Mondragon.html
- http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2012-2013/werkten-lang-gelukkig.html
Zoektermen: Semco, Semco stijl, “Semco stijl”, Piet Vroon, “Piet Vroon”, cel structuur, “cel structuur”, Daska advies, Ricardo Semler, “Ricardo Semler”, “de Semco organisatie”, Semco+organisatie, "zo plat als een dubbeltje", "Gosse Korte", Gosse Korte, "Gosse Korte blog", Daska, "TOC consultancy nederland", "TOC consultancy", Lean advies, "Lean advies", managementboek, adviesbureau zwolle, bedrijfskundig adviesbureau, organisatie adviesbureau, managementadvies, “het weekend van zeven dagen”, weekend 7 dagen, gosse korte, celstructuur
Reacties
groet,
Ben
leuk om je reactie te lezen! Binnenkort wil ik de principes van Semco eens "plotten" op het 7 s-model om te laten zien hoe mooi inderdaad het systeem zichzelf stabiliseert/ in evenwicht is.
Groeten Gosse