de Balanced Scorecard (Op kop met de BSC)

Tijdens de opleidingen/ colleges die ik verzorg komt met enige regelmaat de Balanced Scorecard aan bod. Ook in adviestrajecten blijkt de Balanced Scorecard regelmatig van grote waarde. In dit artikel wordt daarom "kort & krachtig" de balanced scorecard uitgelegd. Tevens zijn er video's toegevoegd waarin uitleg en toepassing aan bod komt.

Strategie ontwikkelen en implementeren
De Balanced Scorecard is een raamwerk dat managers kan helpen om de missie, strategie en doelen te formuleren en vervolgens te vertalen naar en hanteerbare set van prestatie indicatoren. Daarmee kunnen vervolgens de prestaties van de organisatie gemeten worden. De kans op implementatie van de strategie wordt volgens de bedenker ervan, Robert Kaplan, met de Balanced Scorecard een stuk groter. Immers, wat je niet kunt meten, kun je niet managen en kun je ook niet verbeteren. (Kaplan)

Toepassing van de Balanced Scorecard
De Balanced Scorecard (BSC) is ontwikkeld door Kaplan en Norton in 1992. De gedachte achter de ontwikkeling van dit model was dat het onvoldoende is om de organisatie te sturen op enkel de financiële invalshoek, hetgeen gebruikelijk was in de Verenigde Staten waar de aandeelhouder een veel prominentere rol speelt dan in Europa. Immers financiële resultaten zijn altijd “achteraf resultaten”. Dat is onvoldoende om goed inzicht te hebben in de totale prestaties van de organisatie. Om nu te voorkomen dat een onderneming alleen maar werkt met meetbare financiële doelstellingen of alleen met interne doelstellingen, wordt middels de Balanced Scorecard een raamwerk aangereikt om de missie, strategie en doelen te vertalen naar een hanteerbare set van performance-indicatoren, zowel financieel als niet-financieel en interne als externe prestatie indicatoren.

Aan de hand van de Balanced Scorecard wordt een visie ontwikkeld door het stellen van vragen vanuit de volgende vier perspectieven:

  1. Klanten: op welke kritische factoren beoordelen onze klanten ons?

  2. Financieel: wat bepaalt het succes naar de aandeelhouders?

  3. Interne bedrijfsprocessen: wat is de toegevoegde waarde in de primaire bedrijfsprocessen?

  4. Lerend vermogen: in welke mate zijn we in staat tot innovatie, verandering en verbetering?

De Balanced Scorecard kan in alle typen organisaties toegepast worden. Het kan echter wel zijn dat de vier opgenomen invalshoeken niet alle vier relevant zijn voor elke organisatie en dat er juist nog een andere invalshoek moet worden opgenomen voor een specifieke organisatie.

De strategiekaart en de scorecard
De 4 invalshoeken van de balanced scorecard staan met elkaar in verbinding. Het inzichtelijk maken van de samenhang (oorzaak-gevolg relaties tussen de verschillende invalshoeken) is de strategiekaart. 

Er moeten dan ook duidelijke oorzaak-gevolg relaties liggen tussen de indicatoren behorend bij de vier vlakken. Zo leidt het trainen van medewerkers (lerend vermogen) tot betere proces prestaties (interne bedrijfsprocessen) en afstemming van de bedrijfsprocessen onderling, dus tot minder fouten, hetgeen resulteert in meer tevreden klanten (klanten) en uiteindelijk een positief financieel resultaat (financieel). Wanneer de strategiekaart helder is kunnen aan de opgenomen items SMART doelstellingen en prestatie indicatoren gekoppeld worden en een scorecard opgesteld worden, zoals onderstaand voorbeeld. In een scorecard kan onderscheid gemaakt worden tussen performance measures (bijvoorbeeld jouw kilogrammen die zichtbaar worden als je op de weegschaal staat) en leading measures (hoeveelheid voedsel die je consumeert, het aantal uren dat je periodiek beweegt).

Stappenplan implementatie Balanced Scorecard
Het stappenplan om de Balanced Scorecard te implementeren is de volgende:

Voorbereiden
1. Bepaal waarom je organisatie met de BSC wil werken;
2. Stel vast hoe de organisatie met de BSC wil werken (Wie zet 'm op? Voor welke onderdelen/ entiteiten? Wie bewaakt het? etc.);
3. Het bevestigen (of formuleren van) missie, visie, strategie

Ontwerpen 
4. Het opstellen van een strategiekaart en doelstellingen;
5. Het vaststellen van prestatie indicatoren;
6. Maken van afspraken over de rapportage;
7. Het opstellen van een scorecard;

Invoeren
8. Introduceren en in gebruik nemen van de BSC in de praktijk;
9. Optie: mensen trainen in werken met de BSC

Valkuil bij het werken met de Balanced Scorecard is dat er heel veel prestatie indicatoren opgesteld worden zonder dat er een relatie bestaat tussen de prestatie indicator en het beleid van de organisatie. De verleiding is nou eenmaal heel groot om een mooie “cockpit” te bouwen met veel “metertjes” (prestatie indicatoren) zonder dat men weet wat men moet doen indien een “metertje” ineens een andere toestand weergeeft. Het is dan zonde van de moeite die gedaan moet worden om alle informatie te verzamelen die nodig is om dergelijke “metertjes” weer te kunnen geven. Kaplan geeft aan dat het een valkuil is dat "Als we niet kunnen meten wat we willen, willen we wat we meten". De Balanced Scorecard is dus meer dan een meetsysteem! Het model kan het management van een organisatie helpen om visie en strategie te vormen.

Tot slot
Wil je meer weten over de Balanced Scorecard of het gebruiken daarvan binnen jouw organisatie? Neem dan gerust contact op!

Gosse Korte: LinkedIN


Ik vind het erg leuk als je een reactie achterlaat op dit artikel en/of mijn blog onder de aandacht brengt bij anderen!

Zoektermen: "implementeren Balanced Scorecard", "stappenplan balanced scorecard", stappenplan werken balanced scorecard, invoeren van balanced scorecard, balanced scorecard in praktijk