Kwaliteit en veiligheid van zorg

De laatste weken zijn de incidenten omtrent kwaliteit en veiligheid van zorg niet meer bij te houden: 
  • Jansen-Steur bij het MST;
  • het Ruwaard van Putten ziekenhuis;
  • de kwaliteitsverschillen bij borstkankerbehandeling;
  • etc.
Het valt mij op, dat geen van deze incidenten die de afgelopen weken het nieuws hebben gehaald ook echt iets nieuws betreft. Zembla maakte bijvoorbeeld in 2010 al een mooie documentaire over de kwaliteitsverschillen bij (borst)kankerbehandeling tussen verschillende ziekenhuizen/ specialisten. (zie: https://www.bnnvara.nl/zembla/uitzendingen) De IGZ grijpt eind 2012 in bij het Ruwaard van Putten op basis van cijfers uit 2010 (!), en is de situatie die bij het Ruwaard wordt beschreven zoveel anders als de situaties bij het Radboud (hartchirurgie) of de IJsselmeerziekenhuizen van enkele jaren geleden? 


Verdere verbetering van kwaliteit en veiligheid van zorg
Wordt er wel snel genoeg gewerkt aan de verbetering van kwaliteit en veiligheid van zorg in de Nederlanden? Ja, er wordt door veel partijen (verzekeraars, specialisten, verpleegkundigen, stafmedewerkers, bestuurders, NZA, IGZ, NIAZ, etc) hard gewerkt aan verdere verbetering van kwaliteit en veiligheid: 
  • Veel ziekenhuizen hebben kwaliteitsmanagementsystemen opgezet conform NIAZ of ISO9001
  • Veilig Incident Melden (VIM-en) wordt gepromoot
  • Veel aandacht en training wordt geinvesteerd in de wijze van communicatie tussen zorgmedewerkers
  • Zorgverzekeraars kopen in op kwaliteit
  • etc.
En de komende jaren zullen verdere veranderingen de kwaliteit & veiligheid ten goede gaan komen. De belangrijkste verandering is wat mij betreft het steeds transparanter maken van de prestaties van ziekenhuizen/ zorgverleners op het gebied van kwaliteit & veiligheid. Als voor iedereen inzichtelijk is hoe er gepresteerd wordt door een ziekenhuis/ zorgverlener met betrekking tot bepaalde aandoeningen/ behandelingen, dan kan de zorgvrager echt gaan kiezen en ontstaat druk op ziekenhuizen/ zorgverleners om te verbeteren. Het transparant maken van de prestaties is dus de belangrijkste maatregel om prestatieverbetering te realiseren.

Institute of Medicine
Volgens het Insitute of Medicine (IOM) zou kwaliteitsverbetering in de gezondheidszorg gericht moeten zijn op vijf doelen:
  1. geen onnodige doden (veiligheid);
  2. geen onnodige pijn (effectiviteit);
  3. geen hulpeloosheid (patientgerichtheid);
  4. geen ongewenst wachten (tijdigheid);
  5. geen verspilling (efficiency).
Dus als ik aan mijn knie geopereerd moet worden, wil ik graag kunnen zien hoe ziekenhuizen in Nederland op bovenstaande doelen presteren met betrekking tot "het knie-zorgpad". Een paar jaar geleden kon ik op websites zoals Kiesbeter.NL alleen maar zien hoe ziekenhuizen scoorden op decubitus en wachttijden. Aspecten die ik totaal niet interessant vond. Maar tegenwoordig staat er al meer informatie op.

Geen onnodige doden
Als ik aan mijn knie geopereerd wordt, wil ik niet onnodig dood gaan. In de Nederlanden overlijden jaarlijks 1500 tot 6000 mensen als gevolg van incidenten die te voorkomen waren geweest. (Bron: Hier werk je veilig of je werkt hier niet). Manieren waarop dat kan gebeuren zijn: ik kan tijdens mijn knie-operatie een infectie krijgen; een bloedtransfusie kan verkeerd gaan; bij het toedienen van morfine kan een fout worden gemaakt, er kan een bloedvatverstopping ontstaan etc. Helaas kan ik op Kiesbeter.NL nog niet het aantal doden per ziekenhuis per knie-zorgpad zien. Nou snapt iedereen natuurlijk wel dat het aantal absolute doden per zorgpad niet alles zegt. Het aantal doden wordt ook bepaalt door het type patiënten dat een ziekenhuis behandeld. Een academisch ziekenhuis in Groningen krijgt zwaardere gevallen dan een streekziekenhuis in Dokkum. Maar aan de hand van Mortality indexen kan verschil in populaties vereffend worden.



Geen onnodige pijn
Natuurlijk doet een knie-operatie pijn. Dat snap ik. Maar als ik aan mijn knie geopereerd wordt wil ik wel graag zo min mogelijk letsel. Bij het ene ziekenhuis heb ik daar meer kans op, dan bij een ander ziekenhuis. Het percentage 2e operaties (een tweede operatie die gedaan moet worden omdat de eerste operatie niet geslaagd is) is niet overal hetzelfde. Helaas kan ik op Kiesbeter.NL nog niet het aantal 2e operaties per ziekenhuis per knie-zorgpad zien.

Een standaard reactie, na incidenten met betrekking tot onnodige doden of onnodige pijn, van veel ziekenhuizen de laatste jaren is geweest: we hebben onze protocollen verbeterd waardoor het risico dat het nog eens gebeurt kleiner is geworden. Maar die incidenten komen vaak niet voort uit gebrekkige protocollen, maar uit gebrekkige organisatiecultuur. Is die open en eerlijk? Wordt de input van iedereen gewaardeerd? Wanneer een schoonmaker of iemand in opleiding ziet dat er iets niet goed gaat in de operatiekamer, zal hij/ zij dat dan luid, onmiddellijk en op duidelijke manier zeggen? Klik op deze link voor meer informatie over cultuurverandering.


Geen hulpeloosheid
Ik wil me niet hulpeloos voelen in het ziekenhuis. De twee waardevolste manieren om te voorkomen dat ik me hulpeloos ga voelen zijn dat met mij informatie over mij gedeeld wordt en dat mij keuzes geboden wordt. Helaas kan ik op Kiesbeter.NL nog niet de ervaren bejegening per ziekenhuis per knie-zorgpad zien.

Geen onnodig wachten
Dat een afspraak niet op de geplande tijd doorgaat, vind ik lang niet zo belangrijk als alle voorgaande punten. Maar als het niet op tijd doorgaat hoor ik wel graag hoe groot de vertraging is en hoe de wachttijden aangepakt gaan worden. Mijn tijd is namelijk ook waardevol. Op Kiesbeter.nl kun je wel zien wat wachttijden voor behandelingen zijn. Het aantal operaties op het geplande moment kun je volgens mij ook zien.

Geen verspilling
Mijn verzekering dekt de gemaakt operatiekosten. Maar ik betaal uiteindelijk natuurlijk wel via premie of belastingen voor onnodige verspilling in zorgprocessen. Lean in de zorg kan helpen verspilling in zorgprocessen te verminderen. Voor meer informatie over Lean in de zorg, klik op deze link.

Tot slot
Inzichtelijk maken van prestaties is de belangrijkste stap om kwaliteit & veiligheid verder te verbeteren. Mogelijk kunnen normstelsels zoals NIAZ, HKZ en JCI (Joint Commission International) daartoe ook een nuttige bijdrage leveren.


Gosse Korte
Bron: Sigma, nummer 4 2007

Lezers van dit artikel, lezen ook:

Reacties

Populaire posts van deze blog

Lean Six Sigma: de Measure fase (meten)

GAP-model of Servqual-model: klantverwachting overtreffen

Wie heeft mijn kaas gepikt? Samenvatting Johnson & Blanchard