Het halo-effect

-
Dominique Haijtema schrijft in Psychologie op de werkvloer over het halo-effect. Het halo effect is een verschijnsel waarbij de aanwezigheid van een bepaalde kwaliteit bij de waarnemer de suggestie geeft dat andere kwaliteiten ook aanwezig zijn. Een bedrijf behaalt goede resultaten. Dan zal het management wel hard werken en een goede visie hebben. Iemand is lang? Dan zal het wel een leider zijn. Maar in de waarneming en de mentale representatie maken we vaak fouten. Wij mensen maken veel te vaak shortcuts in denkprocessen, om het onszelf makkelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is het feit dat fysiek aantrekkelijke personen als intelligenter worden geschat, dan minder aantrekkelijke mensen. Behalve bij domme blondjes natuurlijk :) Ook kennen we aan lange mensen meer competenties toe dan aan korte. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 80% van de Amerikaanse managers langer dan 1,85 meter is, terwijl slechts 13% van de Amerikaanse mannen langer is dan 1,85 meter. Bij een lang iemand krijgen we het gevoel dat die wel competent zal zijn, en al het gedrag dat we daarna van zo’n lange zien dat bij competent past, zien we ook en onthouden we. En al het gedrag dat daar niet bij past zien we niet of bagatelliseren we. Bij korte mensen werkt dat net andersom. Geen wonder dus dat er zoveel slechte managers rondlopen, want lengte is een heel belangrijke selectiecriterium (naast geslacht, ras en gewicht). Wantrouw dus lange blanke mannelijke managers! :) Je zult wel begrijpen dat ik korter ben dan 1,85 meter.




 Performance behaviour-model
In nevenstaand model (Performance behaviour-model van Neil Webers) blijkt dat hetgeen we waarnemen leidt tot gedrag en mogelijk tot resultaat (want toeval en externe factoren spelen ook een rol), maar dat wat we waarnemen ook mentaal gerepresenteerd wordt. Mentale representatie: iedereen verwerkt in zijn hoofd de informatie die hij binnenkrijgt op basis van zijn eigen mentale representaties. Op basis van zeer persoonlijke hantering van de zintuigen wordt de informatie via denkprocessen geselecteerd, bewerkt, geordend, opgeslagen en weer opgeroepen. Alle informatie die een persoon ontvangt, wordt georganiseerd en geordend in schema's of patronen. Een patroon is bijvoorbeeld dat een lang iemand een bekwaam iemand is. Die schema's of patronen beïnvloeden de manier waarop wij nieuwe informatie opnemen en beïnvloeden ook onze waarneming van de werkelijkheid. Waarnemen is dus een selectief proces: op grond van onze interpretatie van de situatie vertonen we een bepaald gedrag, niet op grond van de situatie zelf.  

 Halo-effect
Zodra wij eenmaal een positieve indruk van een persoon hebben, hebben we de
neiging om alle activiteiten en eigenschappen positief te beoordelen ook al hebben we hiervoor onvoldoende kennis. Hetzelfde geldt uiteraard voor een negatieve indruk. Als een manager een medewerker incompetent vindt, zullen het gedrag en de eigenschappen van de medewerker zodanig geïnterpreteerd worden dat het negatieve beeld intact blijft. Beoordeling van de prestaties van medewerkers zijn daardoor niet altijd objectief of betrouwbaar. It's in the eye of the beholder. Soms is het zelfs nog erger. Uit onderzoek blijkt dat onderwijzers aan langere kinderen moeilijkere lesstof aanbieden dan aan kleinere kinderen van dezelfde leeftijd. Omdat kleinere kinderen toch als minder ontwikkeld worden gezien. Het effect is dat langere kinderen daadwerkelijk beter gaan presteren dan kleinere kinderen van dezelfde leeftijd.  Dit staat bekend als Pygmalion in the classroom. Het wordt een self fulfilling prophecy.


 Halo-effect en leiderschap
De waarnemingsfouten worden veroorzaakt door een soort luiheid of gemakzucht. Mensen nemen mentale sluiproutes om de enorme dagelijkse hoeveelheid informatie te kunnen verwerken. Bij succes moeten er wel heel slimme mensen werken, en als het bedrijf failliet gaat deugt er geen enkele medewerker. Terwijl bovenstaand performance behaviour-model toont dat ook toeval en externe factoren invloed hebben op resultaat. Maar vaak willen we dat niet zo zien. Succes en falen zijn echter relatief. Bij het vertoonde gedrag zijn er waarschijnlijke en mogelijke uitkomsten. Leiderschap gaat vooral om beslissingen nemen in onzekere omstandigheden die de kans op succes mogelijk vergroten. 


Tot slot
Wil je meer lezen over waarneming en resultaten? Lees dan onderstaande artikelen.

Gosse Korte: LinkedIN

Ik vind het erg leuk als je een reactie achterlaat op dit artikel en/of mijn blog onder de aandacht brengt bij anderen!

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Lean Six Sigma: de Measure fase (meten)

-
Afbeelding
Update: 2021-08-02 In dit artikel staat de Measure-fase van de DMAIC van Lean Six Sigma centraal. Aan het eind van deze fase moet het volgende opgeleverd worden: Een CTQ flowdown waarin het projectdoel is vertaald in CTQ’s; Een operationele definitie van elke CTQ. Hiermee krijgt elke CTQ een meetprocedure; Een meet- en analyseplan, dat duidelijk maakt hoe de meetgegevens verzameld en geanalyseerd gaan worden; Een gevalideerde meetprocedure. Door validatie weten we zeker dat we de metingen kunnen vertrouwen en er sterke conclusies aan kunnen verbinden. Een CTQ-flowdown De focus bij Lean Six Sigma is op het proces en daar zit de toegevoegde waarde van de organisatie en wordt bepaald of de wens van de klant vervuld kan worden. De wensen/ eisen van de klant moeten vertaald worden naar beïnvloedbare factoren gekoppeld aan het proces en/of product/dienst. Die beïnvloedbare factoren worden CTQ’s genoemd, Critical to Quality. We willen dus relaties vaststellen tussen prest
Read more »

GAP-model of Servqual-model: klantverwachting overtreffen

-
Afbeelding
Het GAP-model (ook wel Servqual-model) is een model waarmee een integrale procesanalyse uitgevoerd kan worden. (Klik hier voor een voorbeeld van een GAP-analyse) Ik laat het model nogal eens aan bod komen in diverse trainingen die ik verzorg op het gebied van kwaliteitsmanagement en procesmanagement. Het Gap-model (van Zeithalm, Parasuraman et. al.) is een gereedschap dat gebruikt kan worden om te achterhalen waarom ervaringen van klanten (achteraf) niet overeenstemmen met de verwachtingen (vooraf).  E en mooi voorbeeld van hoe, door miscommunicatie, GAP's of kloven kunnen ontstaan zie je in onderstaande reclamespot. Onderstaande klant verwacht VOORAF iets anders dan hij ACHTERAF krijgt! Het uitvoeren van een analyse m.b.v. het GAP-model Het uitvoeren van een analyse m.b.v. het GAP-model betekent dat je jezelf vier vragen moet stellen, gekoppeld aan GAP1 t/m GAP4 van het GAP-model: 1. Weten we wat de klant wil? Weten we wat de
Read more »

Wie heeft mijn kaas gepikt? Samenvatting Johnson & Blanchard

-
Afbeelding
"Wie heeft mijn kaas gepikt?" is een grappig boekje over omgaan met veranderingen. Het gaat over 2 muisjes (Snel & Snuffel) en 2 mini-mensjes (Peins en Pieker) die leven in een doolhof en elke dag op zoek gaan naar kaas. Kaas is in dit boekje een metafoor voor wat we van het leven verwachten (baan, geld, groot huis, vrijheid, gezondheid, erkenning etc.). Wanneer we dat hebben raken we eraan gehecht. Wanneer we het kwijt raken kan dat traumatische gevolgen hebben.  Snel & Snuffel, de muizen, rennen elke dag het doolhof in, op zoek naar kaas. Dat doen ze middels de "trial and error" methode. Peins & Pieker, de mini-mensen, gebruikten hun hersens en leerden van hun ervaringen in het doolhof. Maar uiteindelijk vonden ze alle vier, op een dag, op hetzelfde moment een grote berg van hun favoriete kaas bij Kaasstation K. Lekker eten! En aan het eind van de dag weer naar huis om de dag erna in sportkleren weer snel naar Kaasstation K te gaan. Ze hadden geen id
Read more »