Inspirerende docenten - Edith Roefs

Ik verzorg veel colleges, trainingen, seminars, workshops, cursussen, lessen, opleidingen etc. op het gebied van bedrijfskunde/ organisatiekunde. Dat is super leuk om te doen omdat je samen met de deelnemers werkt aan ontwikkeling. Het is ook leuk omdat je als trainer/ docent heel veel leuke mensen ontmoet die tijdens bijeenkomsten hun ervaringen delen en je van feedback voorzien. Maar het is ook spannend om te doen want elke keer heb je weer een nieuwe groep met deelnemers die je niet kent, waarvan je niet weet hoe die zullen reageren op de lesstof en op jou. Maar het is ook spannend omdat je graag wilt dat de deelnemers mede dankzij de bijeenkomsten hun werk slimmer, beter, handiger, efficiënter en prettiger kunnen doen. Want leren komt tot uiting in doen, en daar 'wringt nou net de schoen'. Als trainer/ docent heb je daar lang niet altijd zicht op, wat doen de deelnemers nou uiteindelijk met het geleerde? Want daar gaat het immers om! Leren = doen = kennen+kunnen+willen.

Inspirerende docenten

Wil je als docent een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van anderen dan wordt vaak gezegd dat je een inspirerende docent moet zijn. Voor keuzes die mensen maken in hun leven of werk, verwijzen mensen vaak naar een inspirerende docent, schrijft Edith Roefs in haar boek 'Inspirerende docenten'. Het zijn docenten die een concrete interesse weten aan te wakkeren en die met passie hun vakgebied tot leven wekken, waardoor er veel te ontdekken valt. Inspirerende docenten spreken hun leerlingen of studenten zo aan dat die nieuwe bronnen aanboren en nieuwe inzichten verwerven. Inspirerende docenten geven vertrouwen en durf en moedigen een gezonde nieuwsgierigheid of een kritische en lerende houding aan, aldus Roefs. In haar boek en onderzoek wil ze niet zozeer richtlijnen geven voor inspirerend docentschap, wel om inzichten en verhalen van studenten en docenten aan te reiken waar ander docenten zich aan kunnen spiegelen en die aanzetten tot reflectie en dialoog. Ze geeft in haar boek voorbeelden van docenten die het hoofd, de 'handen' en het hart van studenten weten aan te spreken en zodoende studenten leren om een verbinding te maken tussen zichzelf en het beroep. Persoonlijk vind ik onderstaand filmpje uit Dead Poets Society een mooi voorbeeld van inspirerend doceren. De docent roept de studenten op enkele pagina's uit het boek te scheuren, over kritische houding creëren gesproken!

Wat zeggen studenten over inspirerende docenten?
Wat zeggen studenten dan over inspirerende docenten? Het volgende:

• de docenten zijn een voorbeeld voor de studenten. Studenten spiegelen hun eigen houding en gedrag aan de concrete voorbeelden die docenten geven en ze worden gestimuleerd om hun creativiteit te gebruiken.
• het stimuleren van professionele autonomie. De docent creëert een sfeer in de groep, waarin ruimte is voor een open dialoog die studenten aanzet tot nadenken en leren van elkaar. Studenten zeggen over een docent in het kader hiervan: 'Hij zegt zelden of onze uitwerking goed of slecht is. Hij gaat er met ons over in gesprek. Je ontdekt dan ook wat je eigen manier en je eigen visie op het probleem is. Hij stelt niet alleen vragen, maar voegt in het gesprek zelf voorbeeld toe die je op een ander been kunnen zetten, die je iets nieuws laten zien.'
• uitdagend onderwijs verzorgen. De lat hoog leggen. Als je het vak gehaald hebt betekent dat ook echt wat. Het geeft een gevoel van trots en tevredenheid. Je moet de lat hoog leggen om studenten hoog te laten springen. Je kunt een student het gevoel geven dat hij iets kan en dat hij ontdekt: "Hier houd ik van, dit wil ik", en dan kan hij tot grote hoogte komen.

 

• studenten confronteren vanuit het beroepsperspectief. Een waardevolle confrontatie raakt studenten en brengt ze - tijdelijk - uit balans. Studenten worden geconfronteerd met eigen gedrag en beweegredenen en leren naar zichzelf te kijken in het licht van de beroepsuitoefening. Het verschil tussen hun zelfbeeld en verwachtingen kan aanzetten tot nadenken over 'wat wil ik en wat kan ik'. Misschien dan onderstaan fragment een heel harde confrontatie is maar leerzaam? Unhappy learning.

 

• de student stuurt de docent. De verantwoordelijkheid en het initiatief worden bij de student neergelegd door open en uitdagende opdrachten waarmee 'studenten in het diepe worden gegooid'. Studenten kunnen altijd vragen stellen aan de docent maar ervaren dat ze 'echt hun eigen project of onderzoek hebben gedaan'. 
• authenticiteit ontwikkelen. Authenticiteit bij student en docent vraagt om zelfbewustzijn en een open houding naar zichzelf met reflectie op eigen beweegredenen en gedrag. 
• verschil maken. Stimuleer studenten om van gebaande paden af te gaan. Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. Stimuleer een grotere flexibiliteit. 

• studenten benaderen als professionals. Ontwikkelingen in het HBO leidden ertoe dat studenten zelfstandiger leren. Hiermee verschuift ook de rol van docent. Kennisoverdracht maakt geleidelijk plaatst voor begeleiding van leerprocessen. Docenten die met studenten in gesprek gaan als vakman of -vrouw, creëren een sfeer in de les van 'professionals onder elkaar'. 

Inspirerende docenten is een boek vol leuke anekdotes en voorbeelden. Zeer de moeite waard!

Ik vind het erg leuk als je een reactie achterlaat op dit artikel en/of mijn blog onder de aandacht brengt bij anderen!